Anton Bruckner

Achtergrond

Josef Anton Bruckner werd geboren in Ansfelden, waar zijn vader dorpsschoolmeester was. De jonge Bruckner studeerde piano, viool, orgel en compositie. Na het overlijden van zijn vader ging Anton naar een schoolinternaat en leek hij aanvankelijk voorbestemd om zijn vader op te volgen als dorpsschoolmeester. Hij werd hulpmeester in het gehucht Windhaag, waar hij maar niet kon aarden. Toen hij werd aangesteld als organist van het monumentale Chrismann-orgel in de kerk van Stift St. Florian werd hij weer teruggevoerd naar de muziek.

Grote stap

Een carrière als professioneel musicus durfde hij niet aan en hij koos voor de veilige weg als ambtenaar. Het werd een obsessie voor Bruckner om overal diploma's te behalen en zo erkenning van buitenaf te krijgen voor zijn werk, hetgeen hem enigszins zelfvertrouwen gaf. Toen hij uiteindelijk het idee had dat niemand hem meer iets kon leren op het gebied van muziektheorie en compositie durfde hij de stap te nemen: hij legde zich volledig toe op zijn muzikale carrière. Tijdens zijn leven was hij vooral bekend als organist, zijn roem als componist kwam vooral pas na zijn dood.

Liefde

Al zou Bruckner uiteindelijk nooit de ware liefde vinden, hij dacht voortdurend van wel. Hij was doorlopend verliefd, en die verliefdheid was tot op hoge leeftijd als die van een tiener. Om de haverklap raakte hij in de ban van een jongedame, het liefst tussen de 15 en 20 jaar oud. Was hij in 1868 nog hopeloos verliefd op slagersdochter Josefine Lang, twintig jaar later viel hij als een blok voor haar dochter.

Invloeden

Bruckner legde zich voornamelijk toe op het componeren van symfonieën en religieus koorwerk, waarin hij grote hoogtepunten bereikte. Hij was een groot bewonderaar van Richard Wagner. Door sommigen werd Bruckner, al dan niet terecht, beschouwd als een opvolger van Ludwig van Beethoven en als een symfonische Wagner-adept. Bruckners symfonieën blinken uit in expansieve schaal en hebben een rigoureuze, gigantische opzet.

Laatste jaren

Bruckner was zeer gevoelig voor kritiek en herschreef op basis daarvan een groot deel van zijn werken. In de laatste jaren van zijn leven was hij chronisch ziek en had hij bovendien een manie ontwikkeld om alles te tellen, van bladeren aan een boom tot de punten in een boek. Dit beïnvloedde zijn werk als componist. Het tellen en zoeken naar rationele logica gaf hem houvast en bood mogelijk een verklaring voor hoe zijn symfonieën zijn opgebouwd.