Klaus Mäkelä dirigeert spannende Bartók

Waar gaat De wonderbaarlijke mandarijn over?

De wonderbaarlijke mandarijn is een verhaal uit 1916, geschreven door de Joods-Hongaarse schrijver Melchior Lengyel. Het speelt zich af in een kamer waar drie zwervers wonen. Om aan geld te komen dwingen ze een meisje voor het raam te dansen, om zo - hopelijk rijke - mensen naar binnen te lokken die ze kunnen beroven. De eerste twee mannen die de trap op komen blijken echter geen geld te hebben; de één is ervan overtuigd dat liefde genoeg is, de ander danst alleen met het meisje. De zwervers gooien de mannen de kamer uit.

Dan verschijnt er een eigenaardige, derde man op straat. Hij besluit ook de trap op te komen. Het blijkt een rijke mandarijn (een Chinees) te zijn. De zwervers beroven hem en proberen hem daarna te vermoorden, maar hij blijft het meisje aan kijken. Als ze de mandarijn aan de haak van een lamp proberen te hangen, valt hij met lamp en al naar beneden en wordt het donker - maar de man begint een blauwgroen licht uit te stralen. Het meisje beseft plotseling wat er moet gebeuren: ze spoort de zwervers aan de man vrij te laten. De mandarijn omhelst haar, waardoor zijn verlangen is vervuld, zijn wonden van de moordpoging kunnen bloeden en hij kan sterven.

De Hongaarse componist Béla Bartók schreef in 1924 een ballet over dit verhaal. De première veroorzaakte echter een schandaal, waardoor het sindsdien vooral als orkestsuite werd uitgevoerd, dus zonder het ballet. Ook op dit concert klinkt alleen de muziek, maar die is zo beeldend, dat je je het verhaal er goed bij kunt voorstellen. Zo begint het stuk met een haast zoemend orkest, dat de drukte van de stad waar het verhaal zich afspeelt verklankt. En de dansen van het meisje zijn steeds te horen in een opzwepende wals.