De concertzaal straalt, maar musici voelen zich onveilig
- Klassiek
- De concertzaal straalt, maar musici voelen zich onveilig
Bijna één op de vijf orkestmusici voelt zich onveilig op de werkvloer. Dat blijkt uit nieuw onderzoek in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Orkesten (VvNO). Karin Boelhouwer van de Kunstenbond vertelt bij De Ochtend dat ze geschrokken is van de resultaten. Intimidatie, pesterijen en angst om je uit te spreken blijken geen uitzondering.
Orkestmusici voelen zich onveilig op de werkvloer
Het onderzoek volgde op eerdere onthullingen van het KRO-NCRV-programma Pointer en is uitgevoerd onder leden van de tien grootste symfonieorkesten en één koor.
Lees meer op de site van Pointer
'We hoopten dat het inmiddels beter ging'
Hoewel er al langer signalen waren van misstanden in de sector, komt de uitkomst alsnog als schok. "We wisten dat er wat mis was", zegt Boelhouwer, "maar we hadden gehoopt dat het inmiddels was aangepakt. Helaas blijkt dat ook vorig jaar nog steeds 17 procent zich niet veilig voelt op de werkvloer."
Het gaat dan niet alleen om grensoverschrijdend gedrag, maar ook om wat de onderzoekers 'ongewenst gedrag' noemen. Voorbeelden: roddelen, tegenwerken, sabotage en onterechte benadeling. Daarnaast zegt één op de zes deelnemers dat zij intimidatie hebben meegemaakt of daar getuige van zijn geweest. 9 procent maakte verbaal geweld mee, 8 procent werd gepest. "Onacceptabele aantallen", aldus Boelhouwer.
Bang om je uit te spreken
Niet alleen musici in de orkestbak voelen zich kwetsbaar. Ook kantoorpersoneel binnen orkestorganisaties ervaart sociale onveiligheid. Meer dan een kwart van hen zegt bang te zijn voor negatieve consequenties als ze kritiek geven of hun mening uiten. Daarnaast blijkt dat veel medewerkers de weg naar de vertrouwenspersoon niet kennen – of überhaupt niet goed weten wat onder gewenst of ongewenst gedrag valt.
Volgens Boelhouwer ligt daar een concrete kans: "Je kunt vandaag beginnen met verbetering. Door duidelijk te maken wat onder ongewenst gedrag valt, door er trainingen over te geven, door met elkaar te oefenen."
Invallers voelen zich onzichtbaar
Ook musici die incidenteel worden ingezet – blijken kwetsbaar. Zij voelen zich gemiddeld niet onveiliger dan musici in vaste dienst, maar wel vaker ongelukkig over hoe ze worden behandeld. Soms speel je maanden mee en hoor je opeens niets meer. Geen uitleg, geen feedback. Dat roept onzekerheid op. Het uitnodigingsbeleid en de communicatie daarover staan al langer op de agenda, vertelt Boelhouwer.
Wat kan er nú gebeuren?
Wat moet er dan concreet veranderen? Volgens Boelhouwer begint het bij de directies en managers. "Zij moeten verantwoordelijkheid nemen, hun fouten erkennen en het goede voorbeeld geven. Laat actief leiderschap zien op de werkvloer en ga het gesprek aan. Maak sociale veiligheid bespreekbaar. En als je dat moeilijk vindt: investeer in training, in intervisie, organiseer bijeenkomsten. Laat mensen zien wat ongewenst gedrag is op de werkvloer, oefen ermee. Er is zó veel ontwikkeld in Nederland — je kunt het gewoon inzetten."
De stilte achter het podium
Het contrast is groot: het publiek ziet een prachtig orkest dat straalt in een concertzaal. Van die onveiligheid, daar merk je als publiek niets van. "Als je dit dan nu weet, dan denk je: hoe kan dat?", zegt Boelhouwer.
De oproep is duidelijk: begin nu. Maak veiligheid bespreekbaar. Niet morgen, maar vandaag.
De Ochtend
Een ochtendprogramma waarin toegankelijke, verrassende muziek centraal staat. Andrea van Pol, Hans Smit of Pieter van Nes houdt je daarnaast kort op de hoogte van het belangrijkste nieuws van de dag. Iedere dag van 7:00 uur tot 9:00 uur.
