De Ochtend
KRO-NCRV

4 dingen over Mahler die je misschien nog niet wist

foto: Mahler Festival
  1. Klassiekchevron right
  2. 4 dingen over Mahler die je misschien nog niet wist

Op 8 mei 2025 barst het Mahler Festival los in Amsterdam. Een uitgelezen moment om de Oostenrijkse componist en dirigent Gustav Mahler (1860–1911) beter te leren kennen. Je kent zijn imposante symfonieën misschien al, maar wist je dit al?

1. Mahler componeerde in volstrekte afzondering

Omdat Mahler het grootste deel van het jaar als dirigent werkte, componeerde hij alleen in de zomer. Daarvoor liet hij zogenoemde Komponierhäuschen bouwen aan onder meer de Attersee en de Wörthersee in Oostenrijk. In deze kleine werkhuisjes zocht hij absolute rust. Hij eiste stilte in de omgeving en vermeed contact met anderen. Rondtrekkende muzikanten kregen geld om niet in de buurt te spelen, en het dorpsmeisje dat zijn ontbijt bracht, moest een andere route nemen om hem niet tegen te komen. In deze afzondering ontstonden onder andere delen van zijn Tweede, Derde en Vierde symfonie.

2. Hij gebruikte een houten hamer als instrument

In zijn Zesde symfonie schreef Mahler slagen voor een grote houten hamer voor, bedoeld als symbool voor noodlottige gebeurtenissen. De klank moest dof, krachtig en zonder metalen nagalm zijn. Om dit effect te bereiken liet hij een houten kist bouwen waarop met een zware hamer werd geslagen. Deze "hamerslagen des noodlots" zijn uniek in de orkestmuziek en tonen zijn streven naar expressieve, bijna theatrale effecten binnen de symfonie als genre.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

3. Mahler had een sterke band met Amsterdam

Mahler dirigeerde tussen 1903 en 1910 twaalf concerten bij het Concertgebouworkest in Amsterdam, op uitnodiging van chef-dirigent Willem Mengelberg. Die was in 1902 onder de indruk geraakt van Mahler bij een uitvoering in Duitsland. Dankzij Mengelbergs inzet werd Amsterdam een belangrijk centrum voor de receptie van Mahlers muziek. Hoewel Mahler de stad zelf vaak te druk en nat vond, noemde hij Amsterdam wel zijn "tweede muzikale thuis". Hij wandelde graag in de natuur rondom de stad.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

4. Na zijn dood manipuleerde zijn vrouw hun correspondentie

Na Mahlers dood in 1911 begon zijn weduwe Alma Mahler-Werfel brieven en documenten van haar man te bewerken, aan te passen of te vernietigen. Ze publiceerde later een selectie van hun brieven, maar liet veel eigen brieven weg en herschreef passages. Dit leidde tot het zogeheten 'Alma-probleem' onder Mahler-onderzoekers: het is lastig te achterhalen welke bronnen betrouwbaar zijn en welk beeld Alma bewust heeft beïnvloed. Haar invloed op het beeld van Mahler als persoon en echtgenoot blijft onderwerp van debat.

Meer informatie

De Ochtend
Een ochtendprogramma waarin toegankelijke, verrassende muziek centraal staat. Andrea van Pol, Hans Smit of Pieter van Nes houdt je daarnaast kort op de hoogte van het belangrijkste nieuws van de dag. Iedere dag van 7:00 uur tot 9:00 uur.

Ster advertentie
Ster advertentie