Dit is het culturele landschap van Mathijs Deen
- Klassiek
- Dit is het culturele landschap van Mathijs Deen
Portretten van Joos van Cleve, de Boerendans van Bruegel en de Tango pour Claude van Galliano. Dit is het culturele landschap van Matthijs Deen. Zondag is hij te gast bij Panorama Zondag.
Gerelateerde podcast
Panorama Zondag
Wie is Mathijs Deen?
1. Portretten van onbekende man en vrouw van Joos van Cleve
"Wat mij zo raakt is de uniciteit van mensen, de individualiteit", legt Deen uit. Het doet hem denken aan een uitspraak. "Je hebt hier rondgedwaald en dat wordt nooit meer herhaald", zegt Deen. "Het is de melancholie van de uniciteit. Ik kies daarom bewust ook voor een werk uit Enschede. Je kunt de jongen wel uit Twente halen, maar Twente niet uit de jongen."
foto: Rijksmuseum Twenthe door: Rik Klein Gotink
2. De Boerendans van Pieter Bruegel
"Dit schilderij staat voor mij symbool voor leven, voor 'durf' en energie. Je ziet de mensen dansen, de energie spring eruit", vertelt Deen. "Als je iets maakt, moet je tot aan de rand van het gevaar durven gaan. Het moet niet comfortabel zijn." Zo begon zijn Krimi-avontuur, zegt hij. "Ik dacht, ik kan dit niet. Toch heb ik er een aantal geschreven, dus ik kan het blijkbaar wel."
foto: KHM-Museumsverband door: Jakob Gsoellpointner
De Boerendans van Pieter Bruegel hangt in het Kunsthistorisches Museum in Wenen
3. Het gedicht Neanderthal Dig van Don McKay
"Het gedicht gaat voor mij over tijdloosheid. Ik vind het ontroerend, het gaat over de opgraving van een Neanderthaler kind, begraven op de vleugel van een zwaan", legt Deen uit. Voor hem vangt het de relativiteit van tijd, en dat het weer voorbijgaat. "Veel wordt makkelijker als je ouder wordt, je vindt jezelf. Totdat je gaat kwijlen, of met je been gaat slepen", zegt hij. "Ik probeer in mijn werk de tijd te laten wegvallen; iets gaat voorbij, maar toch blijft het." Deen heeft het gedicht zelf naar het Nederlands vertaald.
Toen we het graf blootlegden
vonden we de botten van een kind
op de vleugel van een zwaan.
Ze waren nooit, dachten we
de scherpste steen in de grot,
Hun schedels alvast dik als
een voetbalhelm. We gaven hun naam
aan racisten, seksisten
en trage bureaucraten.
Nu stonden we, beschaamd
indringers bij verdriet, door en door sapiens
met slim gereedschap en verstand.
Hoe zou het zijn om zo getroffen te zijn,
met niet meer dan een handvol woorden voor
hemel, hel, hoop, verdriet?
En welke scherpe woorden zouden wij,
de slimme neven,
kunnen vinden voor het kind dat ooit
een zwaan zag (spanwijdte vijf voet)
opstijgen uit de rivier met twee witte slagen
door Paleolithische lucht?
Wat voor een krans
kan deze dood eren?
Een vleugel van taal
die zweeft in de aarde?
Waar je ook bent
moge je geest dwalen
wild als een zwaan
in het dal van Neander
4. Tango pour Claude van Richard Galliano
"De tango verenigt dans met melancholie", vertelt Deen. "In mijn radiodocumentaires gebruikte ik altijd veel klassieke muziek. Eerst had ik een aversie tegen accordeon, maar eigenlijk is het gewoon een heel mooi instrument." Het hoeft van Deen allemaal niet zo ingewikkeld. "Je zit hiermee heel dicht tegen de emotie aan. In deze muziek zijn alle drie mijn voorgaande kunstwerken ook in samengevoegd: tijd, uniciteit en durf."
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Panorama Zondag
In Panorama Zondag kijkt Hans Smit elke week met een gast uit over diens culturele landschap. Waar liggen voorkeuren op het gebied van kunst en cultuur? De gast kiest vier kunstwerken uit. Aan de hand daarvan ontstaat een mooi gesprek, met veel muziek. Elke zondag van 18.00 tot 20.00 uur op NPO Klassiek.
