Dirigent John Nelson - geboren met Berlioz in zijn genen

In 1972 nam de carrière van John Nelson een enorme vlucht. Zijn manager adviseerde hem dat hij iets moest doen om uit de “koorsleur” te raken. Iets pittigs en interessants waarmee je in New York furore maakt. “Waarom doe je Les Troyens van Berlioz niet?” Nelsons kende het werk destijds nog helemaal niet zo goed. Nelsons herinnerde zich die eerste kennismaking nog goed: “Ik voelde mij alsof ik door de bliksem getroffen was en besloot er vol voor te gaan en zelf een uitvoering op touw te zetten.” Hij dirigeerde het werk een aantal keer, waaronder in Carnegie Hall in New York. De Metropolitan Opera nodigde hem een jaar later uit uit dirigent Raphael Kubelík te assisteren bij de voorbereidingen van dit werk. Kubelík werd ziek en een dag van tevoren werd Nelson gevraagd zijn debuut te maken bij de Met. “Mijn Berlioz-connectie is gebaseerd op liefde, maar het lot speelde er een bijna even grote rol in,” zei hij later in een interview.

In 2018 nam hij Les Troyens op. De opname werd uitgeroepen tot Opera-opname van het jaar door Gramophone Magazine, en werd door de Sunday Times uitgeroepen tot “Opname van het decennium.”

Hector Berlioz
Beatrice et Benedict – Ouverture + Akte I – duet, “Vous soupirez, Madame”
Sylvia McNair [sopraan - Hero] & Catherine Robbin [mezzosopraan - Ursule]
Orchestre de l'Opéra de Lyon o.l.v. John Nelson
Erato / 2292-457732
Opnamejaar: 1991

Berlioz omschreef zijn opera Béatrice et Bénédict als “een caprice geschreven met de punt van een naald.” Het werk behoort nog steeds niet tot het standard operarepertoire. John Nelson koos er in zijn opname uit 1991 voor alle gesproken dialogen ook uit te voeren. De Ouverture is wendbaar en licht. Er is werkelijk een sterrencast bij betrokken met onder meer Silvia McNair. McNair zing de rol van Hero en dat doet ze met verve: zuiver, behendig en met bezieling.

Het verhaal in het kort: Beatrice et Bénédict is een opera in 2 aktes. Het verhaal speelt zich af in de 16e eeuw. Héro wacht op de terugkeer van haar verloofde Claudio, die net samen met Bénédict een militaire overwinning heeft behaald. Als de twee terugkeren, plaagt Béatrice Bénédict en daagt hem uit. Ondertussen zweert Benedict dat hij nooit zal trouwen. Zijn vrienden smeden daarop een plan, want zij hebben in de gaten dat Béatrice verliefd op hem is. Héro en haar dienaar Ursule proberen een soortgelijke grap uit te halen met Béatrice, die gelooft dat Benedict verliefd op haar is. Uiteindelijk trouwen alle geliefden met elkaar: Héro trouwt met Claudio en Bénédict trouwt met Béatrice.

De opname van Nelson won een Diapason d’Or.

Georg Friedrich Händel
Semele – Akte I – slot
Michael Chance [countertenor - Athamas] & Marilyn Horne [mezzosopraan - Ino] & Samuel Ramey [bas - Cadmus] & Kathleen Battle [sopraan - Semele]
English Chamber Orchestra; Ambrosian Opera Chorus o.l.v. John Nelson
Deutsche Grammophon / 4357 822
Opnamejaar: 1990

Vandaag weer een prijswinnende opname met John Nelson: Semele van Georg Friedrich Handel door het English Chamber Orchestra – gespeeld op moderne instrumenten. En met operazangers – die niet zo zeer gespecialiseerd zijn in barokmuziek. Kan dat wel goed gaan? Zeker! Deze opname won een Grammy Award. Michael Chance zingt de aria’s van Prins Athamas op magnifieke wijze. De stem van Marilyn Horne als Ino is zeer flexibel. Zij zingt ook de rol van Juno. Beide rollen worden prachtig vertolkt. Haar stem ondergaat een echte gedaanteverwisseling – net als haar personage in de opera.

De gebeurtenissen in de eerste akte: De voorbereidingen worden getroffen voor het huwelijk van Prins Athamas en zijn geliefde Semele. Maar Semele is verliefd op oppergod Jupiter en zij vraagt hem haar te hulp te komen. Dat doet hij. Door zijn bliksemschichten worden de gebeurtenissen in de tempel onderbroken en iedereen verlaat de tempel.

De zus van Semele – Ino – is heimelijk verliefd op prins Athamas. Wanneer Ino aan Athamas vertelt dat zij verliefd op hem is, is hij verbijsterd. De verwarring wordt onderbroken door Cadmus, die vertelt dat Semele door Jupiter in de gedaante van een adelaar is meegenomen. Aan het einde van de akte bezingt Semele haar geluk.

Hector Berlioz
Grande messe des morts, op.5, "Requiem" deel IX, “Sanctus”
Michael Spyres [tenor]
London Philharmonic Choir & Philhiarmonia Chorus & Phlharmonia Orchestra o.l.v. John Nelson
Erato / 0190295430641

Ter gelegenheid van de 150e sterfdag van Hector Berlioz in 2019, maakte John Nelson een opname van zijn Grande messe des Morts – het Requiem van Berlioz. De opname werd uitgegeven op dvd en op cd. Locatie van de opname: St. Pauls Cathedral in Londen. Er waren meer dan 300 musici bij de opname betrokken. Nelson zei: “Elke maat resoneert die in mij. Ik voel dat er oprechtheid in zit, zelfs in de bombastische momenten.” The Times schreef: “De overtreffende deugd van deze uitvoering was dat beide aspecten – het huiveringwekkend spectaculaire en het hartverscheurende spookachtige – hun impact konden hebben.”

De opname is imposant, maar Nelson weet ook nuances aan te brengen. Er zijn grote contrasten tussen de zachte en luide gedeeltes. Michael Spyres houdt als solist waardig stand tegen de grote koren en het orkest.

Georg Friedrich Händel
Messiah HWV.56 - Deel 3 - aria, "I know that my Redeemer liveth" + koor, "Since by man came death"
Lucy Crowe [sopraan]
The English Consert & Choir of The English Consert o.l.v. John Nelson
Erato / 505419741609

In 2022 kwam er een bijzondere opname uit van de Messiah van Georg Friedrich Händel. In deze opname heeft John Nelson een versie in elkaar gezet aan de hand van verschillende overgelefde varianten uit de tijd van Händel. Zo werd het als het ware een compilatie van allerlei versies. Het koor en orkest van The English Consert zijn in topvorm. En Nelson ook. Het is de laatste opname van Nelson.