Internationaal gevierde luitist Fred Jacobs (1961–2025) overleden

Op de Facebook-pagina The Lute Society is te lezen dat hij donderdagnacht 28 augustus overleed. Daar wordt ook vermeld dat hij voortdurend pijn leed door onder andere reumatoïde artritis en dat hij het betreurde niet meer te kunnen spelen

In de pauze van het Zomeravondconcert van 30 augustus bracht Xavier Vandamme, directeur van het Festival Oude Muziek Utrecht, een eerbetoon aan Jacobs. "Een mooi mens", zo zal Xavier Vandamme hem herinneren. "Dat is wat het belangrijkste is."

Jeugd en eerste stappen in de muziek

Fred Jacobs werd in 1961 geboren in Asten. Zijn eerste instrument was de viool, maar door het beperkte aanbod op de muziekschool koos hij aanvankelijk voor gitaar. Toen zijn vader in Zwitserland een luit voor hem kocht, vond Jacobs het instrument waarin hij zijn liefde voor oude muziek kwijt kon. De luit en theorbe waren in die jaren nog pioniersinstrumenten. In Amsterdam kreeg hij les van de Britse luitist Anthony Bailes, zelf een van de pioniers van de oude-muziekbeweging.

'Hij kon niet stoppen'

"Hij was een enorme speler", zegt Vandamme. "Fred was iemand die op een middag een bundel van 300 pagina's van begin tot eind doorspeelde. Voor de lol, hij kon niet stoppen."

Jacobs was medeoprichter van The Locke Consort, dat internationale faam verwierf met uitvoeringen van 17e-eeuwse Engelse kamermuziek. Hij maakte deel uit van toonaangevende ensembles als The Gabrieli Consort and Players, The Parley of Instruments, het barokorkest van de Nederlandse Bachvereniging en het Monteverdi-ensemble van de Bayerische Staatsoper. Daar werkte hij sinds 1997 mee aan alle Monteverdi- en Cavalliproducties.

Als begeleider trad hij op met solisten als Johannette Zomer, Charles Daniels, Mieneke van der Velden, Lidewij van der Voort en Maarten Koningsberger. Het duo met Lidewij van Voort noemt Xavier Vandamme als hoogtepunt. "Zij speelden de meest krankzinnige muziek, waar ze met hun tweeën zo dol op waren."

Internationale carrière

Met Johannette Zomer maakte hij een reeks cd’s rond de 17e-eeuwse liedkunst uit Italië, Frankrijk en Engeland. Zijn opname van solomuziek van Robert de Visée, gespeeld op de zeldzame Franse theorbe, kreeg internationale lof; het tijdschrift Early Music noemde het "an absolutely splendid recording".

Jacobs trad op tijdens grote festivals voor oude muziek in Europa en de Verenigde Staten, en werkte mee aan operaproducties in Londen, Parijs, München, Amsterdam en Florence. H. Daarnaast gaf hij workshops met beroemde vocalisten als Emma Kirkby, Carolyn Watkinson en Anne Azéma, onder meer rond het Engelse luitlied en het Franse Air de Cour.

Docent en onderzoeker

Sinds 1995 was Jacobs docent luit en theorbe aan het Conservatorium van Amsterdam. Daarnaast verrichtte hij onderzoek naar de rol van luit en theorbe in de 17e eeuw. Hij publiceerde en gaf lezingen, onder meer over de Franse theorbe aan het hof van Lodewijk XIV en over de populariteit van de luit in Frankrijk rond 1650.

"Hij had een extreme liefde voor de zeventiende eeuw in Frankrijk", volgens Xavier Vandamme. "Het contrast tussen de grandeur aan de ene kant en intimiteit aan de andere kant, dat vond hij bijzonder."

Vandamme prijst de kenniszucht en een onderzoekslust die Fred Jacobs had. "Dat vertaalde zich naar wat hij muzikaal deed. Dat is een soort ideal eigenlijk en maakte zijn muziek zo speciaal."