Karina Canellakis over Messiaens monumentale werk Turangalîla

De titel is een samenvoeging van twee woorden uit het Sanskriet: 'Turanga' betekent kosmische beweging, het ritme van het heelal, de eindeloze mars van de tijd. In sommige vertalingen verwijst het naar rennende paarden. Het heeft veel betekenissen die voornamelijk te maken hebben met beweging en tijd. 'Lîla' betekent spel, maar ook liefde voor het komische, het heilige, het erotische. Het is de alomvattende liefde voor de kracht van het leven.

De Turangalîla-symphonie is gebaseerd op het verhaal van Tristan en Isolde. Het gaat over onbereikbare, overweldigende liefde. Het werk gaat over de meeste fundamentele onderwerpen van de menselijke conditie: liefde, dood, seks, religie en tijd. 

In tegenstelling tot de gemiddelde symfonie, die vaak uit vier delen bestaat, is Turangalîla tiendelig. Messiaen liet zich inspireren door Indiase ritmes en de instrumentatie van Indonesische gamelan. Verder verwerkte hij liederen van zangvogels. Messiaen was ook een ornitholoog, een vogelkenner.

Messiaen liet zich inspireren door de Indonesische gamelan en nam de instrumentatie daarvan mee in dit werk. De grote en complexe percussiesectie is verdeeld in twee groepen: melodisch en niet-melodisch slagwerk. Je hebt acht percussionisten nodig om Turangalîla uit te voeren.

Je hoort in de symfonie twee uitersten van Messiaen. Aan de ene kant was hij zeer spiritueel en religieus aangelegd. Hij verwerkte zijn liefde voor het Hogere dan ook in alles wat hij schreef. Aan de andere kant gaat dit werk over sensuele en erotische liefde. Het is optimistisch, vrolijk en opbouwend. Toen Messiaen de opdracht kreeg voor dit werk van dirigent Serge Koussevitsky, gaf de dirigent hem een 'carte blanche'.

Het voorbereiden van dit werk is een enorme klus. Het vraagt je om alle individuele partijen diepgaand te bestuderen. Het is een soort grote puzzel, waarin iedere partij een klein stukje is. Tegelijkertijd moet je rekening houden met het gevoel dat het oplevert. De muziek danst, en als dirigent moet je het voor elkaar zien te krijgen dat de meer dan honderd musici samen dansen, ondanks de complexe ritmes en de vele tempowisselingen.