Het gesprek - Michiel Driebergen en Edwin Koopman

Shula Tas praat met journalisten Michiel Driebergen en Edwin Koopman over hun vierdelige podcast Dichter aan het front.

Hoe blijf je mens aan het front? En hoe is het écht om daar te zijn? In de vierdelige verhalende podcastserie Dichter aan het front - van de makers van de prijswinnende podcast Stad in oorlog - reist verslaggever Michiel Driebergen langs de Oekraïense loopgraven. Daar spreekt hij met dichters, want verrassend veel Oekraïense soldaten blijken te dichten. Via hun persoonlijke notities en poëzie maken zij invoelbaar wat moeilijk in gewone woorden te vangen is.

ls verslaggever Michiel Driebergen terugkomt van het front heeft hij tijd nodig om zijn ervaringen te verwerken. Hij spreekt van terugkomen uit ‘een andere zone’, een volledig andere wereld, waar de wetten van het normale leven niet gelden. Wat is die andere zone precies en hoe kun je die onbeschrijflijke ervaring in woorden vangen? Het antwoord komt van de poëzie, want verrassend veel Oekraïense soldaten blijken te dichten. Via hun persoonlijke notities en gedichten proberen zij invoelbaar te maken wat nauwelijks te beschrijven is. Kan hun poëzie, kan de taal, ons dichter bij hun ervaring brengen?

In Dichter aan het front staan vier oorlogsdichters en hun werk centraal; Maksym, Yaryna, Oleksiy en Roman. Net zoals de ‘war poets’ uit de Eerste Wereldoorlog, meer dan honderd jaar geleden, geven zij uitdrukking aan de gruwelen van het slagveld. En proberen zij te verwoorden wat er onder extreme omstandigheden overblijft van de mens: 'Waar zijn mijn dromen? Kijk, ze liggen verstopt in de loopgraven.'

Maksym weet al dat hij zal omkomen en heeft op zijn onderarm de tekst ‘ik zal sterven’ laten tatoeëren. Dronepiloot Yaryna worstelt met twee uitersten: haar haat voor de Russen en de liefde voor haar jonge dochter, die ze zo mist. Oleksiy haalt dagelijks lijken van het slagveld maar probeert, omringd door de dood, zijn eigen menselijkheid te behouden. Roman is militair psycholoog en het is zijn taak om zwaar getraumatiseerde soldaten op te peppen. Hij blijft er vrolijk onder, ook al weet hij dat de door hem geholpen soldaten waarschijnlijk sterven zodra ze terugkeren naar de voorste linie.

Dichter aan het front is een podcast van VPRO’s Bureau Buitenland, gemaakt door Michiel Driebergen, Kateryina Shutalova en Edwin Koopman. In 2023 wonnen de makers de Zilveren Reissmicrofoon voor de podcast Stad in oorlog.