Beluister en bekijk Mahlers Vierde Symfonie
- Klassiek
- Beluister en bekijk Mahlers Vierde Symfonie
Kijk en luister hier naar de Vierde Symfonie van Gustav Mahler. Dit werk lijkt op het eerste gehoor bijna kinderlijk eenvoudig te zijn. Het is toegankelijk, kort, in een kleine bezetting en niet al te heftig. Toch schuilt er onder de oppervlakte een rijke symfonie, complex in structuur en betekenis en vol schoonheid. In dit artikel vind je meer informatie over Mahlers Vierde Symfonie.
De Vierde symfonie van Gustav Mahler is er een van ingetogen tederheid, het ene moment met doorleefde passie, het andere moment met een typisch Mahleriaanse knipoog. Het stuk is haast filmisch, weldadig en melodieus met een licht en dansachtig karakter.
Mahler baseerde de complete symfonie op Das himmlische Leben, een lied dat hij in 1892 al had gecomponeerd als onderdeel van de Wunderhornliederen. Fragmenten daarvan hoor je in de eerste drie delen van de symfonie en in het slotdeel wordt het lied in z'n geheel gezongen door een sopraan. Ze bezingt het beeld van de hemel gezien door de ogen van een kind, met gedans, lekkernijen en prachtige muziek. Hier dankt de symfonie haar lichte karakter aan.
Contrasten
Er zitten veel tegenstellingen in de Vierde Symfonie. Dit komt onder andere naar voren in het tweede deel, de Dodendans, die als ondertitel Vriend Hein vraagt ten dans heeft. Het deel begint met een droef hoorsignaal, waar de van angst bevende houtblazers op antwoorden. Daarop volgt een vioolsolo, waarbij de hoogste snaar een halve toon lager is gestemd dan gebruikelijk. Daardoor ontstaat een vreemd en wild geluid. De dood lijkt ons te bespelen. Toch horen we op een aantal plaatsen ook een vrolijk stuk. Dit geeft de ambivalente natuur van de dood weer: een akelige en een vriendelijke, genadige kant.
Ook in het derde deel komt een aantal contrasten naar voren in de thematiek. Dit deel heeft als ondertitel De glimlach van de heilige Ursula. Dat is op zichzelf al tegenstrijdig, omdat Ursula bekendstaat als de meest ernstige onder de heiligen. Mahler geeft zelf aan dat hij verschillende associaties heeft met deze glimlach. Eén heeft betrekking op de glimlach van de oude ridders en kerkvorsten die te zien zijn op hun grafmonumenten in kerken. De handen gevouwen voor de borst en een vredige glimlach. Dit is ook terug te horen in de tegenstrijdigheid binnen de muziek: een feestelijke, heerlijke rust, kalmte en ernstige luchthartigheid worden gecontrasteerd met diep pijnlijke elementen, als herinnering aan het aardse leven. De andere associatie die Mahler heeft, heeft betrekking op zijn moeder. Ook dit is een contrasterende associatie: hij herinnert zich zijn moeder als lachend door haar tranen heen.
foto: ANP
Claudio Abbado (Foto: ANP)
Bekijk en beluister Mahlers Vierde symfonie
Claudio Abbado dirigeert het Lucerne Festival Orchestra in Mahlers Vierde Symfonie. Mezzo-sopraan Magdalena Kožená soleert.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Mahler Festival 2025
De Vierde Symfonie wordt ook uitgevoerd tijdens het Mahler Festival. Maak deze uitvoering live mee op maandag 12 mei 2025 vanaf 20.00 uur tijdens het AVROTROS Vrijdagconcert op NPO Klassiek. Dit Avondconcert wordt gepresenteerd door Ab Nieuwdorp.
