Waar is de Europese cultuur gebleven? 'We kennen onze kunstenaars en filosofen niet meer'

"Maar eigenlijk denk ik dat wij heel erg Europees leven. Alleen al de espresso, ’s ochtends op het terras… daar begint het mee." Wat ontbreekt, is volgens hem waardering of zelfs maar interesse voor wat onze Europese cultuur vandaag is. "En wie daar überhaupt een rol in spelen. Dat beeld is eigenlijk weg."

Onderschatting eigen cultuur

Ook in de media en academische wereld ziet Jürgens een duidelijke verschuiving. "Je hebt in Nederland allerlei programma’s waar geleerde mensen worden geïnterviewd, en dat zijn geen mensen meer uit Parijs of Berlijn of München. Men gaat eigenlijk meteen naar Oxford, Cambridge of Harvard en Yale", merkt Jürgens op. Dat is niet per se verkeerd, vindt hij. "Maar dat is toch ook een beetje een onderschatting van ons eigen potentieel, denk ik. En onze eigen cultuur."

Volgens Jürgens kijken we op het gebied van kunst ook steeds meer buiten Europa. "We weten eigenlijk steeds minder wie op dit moment bekende fotografen in Nederland zijn, of in Europa. Bekende kunstenaars, bekende filosofen", zegt hij. En als je het dan wel over bekende Europese filosofen of kunstenaars hebt, dan zijn het volgens hem dezelfde mensen die dertig jaar geleden werden genoemd. Er gaat volgens hem dus iets niet helemaal goed als het gaat om de levendigheid van onze Europese cultuur.

Een culturele bodem leggen

Dat is niet alleen maar een 'cultuurkritiek'. Het raakt ook aan het politieke fundament van Europa. "Als je ziet hoe de schaal enorm vergroot is in de politiek, zou je toch denken dat we cultureel gezien daar een soort bodempje voor moeten leggen", zegt hij.

Als die culturele basis ontbreekt, blijft Europa een project van geld, regels en bestuurlijke samenwerking — zonder gedeeld gevoel. “Als dit het niet is, dan houden we het een beetje op."