Boris van der Ham: 'Cultuur houdt de samenleving bij elkaar'

Samenleving onderhouden

Volgens Van der Ham is het pakket een knipoog naar de noodpakketten waar de overheid burgers om vraagt. "We hebben zelf óók een taak in het onderhouden van onze samenleving", zegt hij. "Cultuur beleven, of dat nou een theaterbezoek, een festival of zelf iets maken is, maakt mensen aantoonbaar gelukkiger. Maar nog belangrijker: het brengt mensen samen. Je komt van de bank af, je gaat met elkaar iets ondernemen. En wie dat doet, heeft meer vertrouwen in de samenleving en neemt actiever deel."

Daarom, stelt hij, zijn cultuur en sport van onschatbare waarde voor de democratie. "Wil je een sterke democratie waarin iedereen meedoet, dan zijn cultuur én sport van groot belang. Al die vormen van meedoen houden de samenleving bij elkaar. Juist in tijden van polarisatie is dat essentieel."

Toegankelijkheid onder druk

Het noodpakket is ook een reactie op eerdere politieke plannen. Het vorige kabinet wilde de btw op cultuur verhogen van 9 naar 21 procent. Dat plan ging niet door, maar de dreiging is volgens Van der Ham nog niet voorbij. "Het staat weer in een aantal verkiezingsprogramma’s. En dat kan zomaar opnieuw op tafel komen bij onderhandelingen. Dat willen we voorkomen."

Hij benadrukt dat betaalbaarheid direct samenhangt met toegankelijkheid. "Uit onderzoek blijkt dat 10 tot 25 procent van de Nederlanders bepaalde uitjes met hun gezin al niet meer doet, of minder vaak, vanwege de prijzen. Dan moet je daar geen extra stijgingen bovenop gooien. Het goedkoop houden, of in elk geval niet te duur maken, is gewoon onderdeel van toegankelijkheid", zegt hij.

Jongeren bereiken

Maar het gaat niet alleen om geld. Van der Ham wijst ook op de sociale rol van cultuur en het belang van kansengelijkheid. "Voor kinderen die opgroeien in een gezin waar het normaal is om naar een film, musical of concert te gaan, opent die wereld zich vanzelf. Maar er zijn ook gezinnen die dat door armoede of culturele verschillen nauwelijks kennen. Zelfs al zou je het gratis aanbieden, dan nog weten ze soms niet dat het er is. Juist die ontsluiting voor jongeren is belangrijk. En daar ligt een duidelijke opdracht voor de politiek."