Keti Koti in ITA: Persoonlijke verhalen geven de eerste tot slaaf gemaakten een gezicht

Lourens en Madagascar waren pas 12 en 16 jaar oud toen ze in 1595 door Cornelis de Houtman vanuit Madagaskar werden geroofd. Ze worden gezien als de eersten die door Nederland tot slaaf werden gemaakt. "Dat maakt hun verhaal zo bijzonder én pijnlijk," vertelt Gargard. "Het laat zien dat de Nederlandse slavernij niet pas in 1630 'per ongeluk' begon, zoals lang werd gedacht, maar al veel eerder en heel bewust."

Geen anonieme slachtoffers, maar mensen met een eigen verhaal

Voor Gargard was het belangrijk om Lourens en Madagascar niet alleen als slachtoffers te tonen. "Vaak gaat het over wat hen is aangedaan, maar niet over wie zij waren," legt ze uit. "Ik wilde juist hun menselijkheid en identiteit centraal stellen: wie waren deze jongens? Hoe stonden ze in verbinding met hun land, hun gemeenschap, de natuur? Wat waren hun dromen en verlangens?"

Ze verdiepte zich daarvoor in de cultuur van Madagaskar, om zo hun achtergrond en leefwereld te begrijpen. In de voorstelling plaatst ze die persoonlijke verhalen tegenover het beeld dat de Nederlandse handelaren van hen hadden: "Hoe kijk je naar jezelf, tegenover iemand die je dehumaniseert?"

Tussen herdenken en vieren

Keti Koti betekent letterlijk 'verbroken ketenen'. Het is een dag die balanceert tussen herdenken en vieren: rouw en woede om het onrecht, maar ook kracht en dankbaarheid dat de slavernij eindelijk werd afgeschaft. Die gelaagdheid zit ook in Gargards tekst. "Het gaat niet alleen over zwarte mensen of mensen van kleur," zegt ze. "Deze geschiedenis raakt ons allemaal. We zijn allemaal op een bepaalde manier met dit verleden verbonden."

Ritueel van herinnering

Aan het einde van de voorstelling is er een ritueel moment van gezamenlijke herdenking. Gargard hoopt dat zo’n ritueel in de toekomst steeds breder gedragen wordt, en uiteindelijk zelfs een nationale herdenking kan worden. "Het is belangrijk dat er ruimte is voor alle emoties: woede, verdriet, rouw, maar ook kracht en hoop. Dat we erkennen dat deze geschiedenis ons allemaal aangaat, en dat we elkaar daarin kunnen ontmoeten," zegt ze.

Het Keti Koti-programma bij Internationaal Theater Amsterdam begint vanmiddag. Met optredens van onder andere trompettist Peter Somuah. Meer informatie vind je op ita.nl.