Zes stemmen uit de oorlog: Maliebaan Monologen in het Spoorwegmuseum

De Bruin vertolkt verzetsvrouw Marie-Anne Tellegen, bijgenaamd 'Dokter Max.' "Zij speelde een sleutelrol in het verzet, onder meer bij de spoorwegstaking van 1944", vertelt De Bruin. "Daarna moesten zo’n vijfduizend spoorwerkers onderduiken – dat regelde zij. Ze vond adressen, stuurde koeriersters aan, leidde verzetsmensen op."

Dat deed Tellegen nota bene op een plek waar ook de bezetter zat. "De Sicherheitspolizei zat pal naast haar", zegt De Bruin. "Maar Tellegen zei zelf: soms kun je nergens beter schuilen dan onder het oog van de vijand." Haar woning fungeerde officieel als locatie voor vrouwenbijeenkomsten, maar in werkelijkheid kwamen daar koeriersters samen voor verzetsinstructies. De monoloog die De Bruin speelt, speelt zich af op zo’n zenuwslopende middag, met twintig jonge vrouwen in huis.

Een straat als spiegel van de oorlog

De Maliebaan was in oorlogstijd een soort snelkookpan van tegenstellingen. De NSB zat er, maar ook de aartsbisschop. De Joodse Raad had er een kantoor, net als de Duitse bezetter. "Het is een heel klein stukje stad, maar de hele oorlog kwam daar samen", zegt De Bruin.

Wandelen door zes verhalen

In de voorstelling maken bezoekers een route langs zes monologen, verspreid door het museum. Je hoort het verhaal van een NSB-meisje, een SS’er, de kardinaal, iemand van de Joodse Raad – en zelfs Mussert komt aan het woord. Elke scène duurt ongeveer een kwartier en speelt zich af in een eigen ruimte.

"Het zijn allemaal indringende verhalen", aldus De Bruin. "Op een plek die geschiedenis ademt. Het Spoorwegmuseum was toen nog een station – en ook een vertrekpunt voor transporten naar de concentratiekampen."

De Maliebaan Monologen zijn op zaterdag 3 en zondag 4 mei te zien in het Spoorwegmuseum in Utrecht.