Al eens van deze vrouwelijke kunstenaars gehoord? Budding haalt ze uit de vergetelheid

Vrouwen in de 17e-eeuwse kunstwereld

Budding legt uit dat de afwezigheid van vrouwen in de kunstgeschiedenis vaak te maken had met de maatschappelijke rol die hen werd toebedeeld. "In de klassieke oudheid was er veel aandacht voor vrouwelijke kunstenaars, maar dat zakte weg in latere eeuwen", zegt Budding. "Vrouwen werden gezien als anders, als minder. In de 17e eeuw speelde de christelijke cultuur daar een grote rol in."

Volgens Budding was het niet de kwaliteit van het werk die hen in de schaduw stelde, maar de maatschappelijke verwachtingen. "Vrouwen moesten zich op een bepaalde manier gedragen, binnenshuis blijven. Zelfstandig reizen was voor hen niet weggelegd. Mannen gingen naar Italië voor inspiratie, maar voor vrouwen was dat geen optie," legt ze uit.

Een verschil tussen Nederland en Italië

Het verschil in kansen voor vrouwelijke kunstenaars was niet universeel, zoals Budding verder benadrukt. "In Italië hadden vrouwen een veel prominentere plek in de kunst en maatschappij," zegt ze. "Ze waren vaak lid van gezelschappen van schilders en geleerden. In Nederland was het schilderen vaak een hobby voor vrouwen uit hogere milieus. En als ze schilderden, dan vaak bloemstillevens, want naakten schilderen was uit den boze."

De meest opvallende kunstenaars

Budding haalt dertien vrouwelijke kunstenaars uit de vergetelheid, maar twee van hen springen eruit. "Rachel Ruysch was echt een kunstheldin in haar tijd"n zegt ze. "Ze werd gewaardeerd en goed betaald aan het hof van vorsten. Ze bleef tot haar 80e schilderen en vernieuwde haar werk, bijvoorbeeld door de donkere achtergronden in haar bloemstillevens te vervangen door lichtere kleuren."

Een andere bijzondere kunstenares is Gesina Terborg, die uit een schilderfamilie in Zwolle kwam. "Gesina kreeg weinig schilder- en tekenles, omdat ze een meisje was", vertelt Budding. "Maar ondanks die belemmeringen schilderde ze voor haar familie en bekenden. Haar werk is nu te zien in musea in Zwolle onder de naam 'Terborg Thuis'."

Janneke Budding hoopt met Meesteressen van het penseel bij te dragen aan het herstel van de vergeten geschiedenis van vrouwelijke kunstenaars. "Gelukkig komt daar nu verandering in", zegt ze. "Ik hoop dat mijn boek daar een beetje aan kan bijdragen."