Gouden Opnamen
NTR

Friedrich Gulda - extravagante pianist in een rode Ferrari

foto: Fesl Johann - EPA
  1. Klassiekchevron right
  2. Friedrich Gulda - extravagante pianist in een rode Ferrari

Elke week selecteert Podium legendarische Gouden Opnamen die je gehoord móet hebben. Centraal staan grote maestro's, absolute topmusici en cd's die gelden als referentiemateriaal. Van opnames uit lang vervlogen tijden tot de muziek van nu. Deze week een enfant terrible van de klassieke muziek: pianist Friedrich Gulda. Hij overleed 25 jaar geleden.

Wie: Friedrich Gulda, geboren 16 mei 1930 (Wenen, Oostenrijk) en overleden 27 januari 2000 (Steinbach am Attersee, Oostenrijk).

Wat: Roemruchte pianist en componist die naam maakte in zowel klassieke muziek als jazz.

Waar: Opgegroeid en opgeleid in Wenen, maar zijn carrière bracht hem over de hele wereld.

Weetje: Kreeg de bijnaam ‘terrorist-pianist’ vanwege zijn onorthodoxe muzikale ideeën.

Maandag 27 januari 2025

Wolfgang Amadeus Mozart
Concert voor piano en orkest nr.25, KV.503 in C gr.t. - deel I, "Allegro maestoso"
Friedrich Gulda [piano]
Wiener Philharmoniker o.l.v. Claudio Abbado
Deutsche Grammophon / 4194 792
(Musikverein Wenen, mei 1975)

Een opvallende kledingstijl had Friedrich Gulda, vaak met een kleurrijke kufi (hoedje) op zijn hoofd; hij reed in een knalrode Ferrari; verscheen op de Oostenrijkse televisie als zanger met een plakbaard en een pruik op, onder een pseudoniem welteverstaan; en hij zette ooit zelfs zijn eigen dood in scène. Muzikaal viel hij ook op: Gulda schreef zijn eigen cadens bij dit pianoconcert van Mozart.

Dinsdag 28 januari

Ludwig van Beethoven
Sonate voor piano nr.32, op.111 in c kl.t. - deel II, "Arietta. Adagio molto semplice e cantabile"
Friedrich Gulda [piano]
Amadeo / 415 193-2

Gulda’s deelname aan het Concours van Genève, op16-jarige leeftijd, werd een gebeurtenis die zijn leven voorgoed zou tekenen. Niet alleen won hij de eerste prijs – zijn vertolking van Beethovens laatste pianosonate roerde jury en publiek tot tranen toe – maar in het gastgezin waar hij verbleef maakte hij kennis met jazzmuziek. Dat groeide uit tot een levenslange liefde. Misschien niet geheel toevallig dat die laatste pianosonate ook meteen Beethovens meest ‘jazzy’ compositie is…

Woensdag 29 januari

Johann Sebastian Bach
Das wohltemperierte Klavier boek 1, BWV.846-869 - "Prelude en fuga nr.18 BWV.863 in gis kl.t." + "Prelude en fuga nr.13 BWV.858 in Fis gr.t."
Friedrich Gulda [piano]
Philips / 4127 942

Met heilige huisjes had Gulda weinig op. Hij weigerde ooit een belangrijke oeuvreprijs van de Weense muziekacademie, als aanklacht tegen het conservatisme van dat instituut. Hij vond dat jazz en improvisatie een rol verdienden in de klassieke muzikale vorming. Al snel kreeg Gulda de bijnaam ‘terrorist-pianist’.

Maar in zijn muziek had Gulda ook een andere kant. Analytisch, introspectief – een ‘klavierdenker’, zoals de grote Duitse muziekcriticus Joachim Kaiser hem noemde. Dat hoor je op z’n best in Gulda’s opname van Das Wohltemperierte Klavier van Bach.

Donderdag 30 januari

Wolfgang Amadeus Mozart
Concert voor 2 piano's en orkest KV.365 in Es gr.t. - deel I, "Allegro"
Chick Corea [piano]
Friedrich Gulda [piano]
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Nikolaus Harnoncourt
Teldec / 8.42961

Een muzikale vriendschap ontwikkelde Gulda met zijn collega-jazzpianist Chick Corea. Behalve in hun voorkeur voor jazz vonden ze elkaar in een gedeelde liefde voor Mozart. Gulda beschouwde Mozart zijn lievelingscomponist: ‘Als ik eenmaal sterf, dan zit ik naast Mozart op een roze wolk en spelen we samen piano’, zei hij ooit. Dat Gulda uiteindelijk overleed op 27 januari, de verjaardag van Mozart, mag toch wel een wonderlijk toeval heten.

Een Mozart-duetje met de meester zelf zat er in dit aardse leven natuurlijk niet in, maar wel een met Chick Corea. In 1983 waren de twee te gast bij het Concertgebouworkest. Onder leiding van Mozart-specialist Nikolas Harnoncourt speelden ze daar het dubbelconcert voor twee piano’s en orkest – met recht een gouden opname!

Vrijdag 31 januari

Friedrich Gulda
Concert voor cello, blaasorkest en band, op.129 - deel I, "overture"
Heinrich Schiff [cello]
Das Wiener Bläserensemble o.l.v. Friedrich Gulda
(opname: 1981)

Friedrich Gulda componeerde zelf ook, en niet alleen voor zijn eigen instrument. Speciaal voor de bekende cellist (en Gulda’s landgenoot) Heinrich Schiff schreef hij in 1980 een celloconcert. Met invloeden uit de klassieke muziek, zeker, maar ook een heleboel andere muzikale elementen…

Ster advertentie
Ster advertentie