Roberta Alexander – Amerikaanse sopraan die vanuit Nederland de wereld veroverde

Gustav Mahler
Symfonie nr.4 in G gr.t. - deel IV, "Sehr behaglich. Das Himmlische Leben"
Roberta Alexander [sopraan]
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Bernard Haitink
Philips / 4121 192

Haar zangopleiding volgde Roberta Alexander eerst in Ohio en Michigan, voordat ze in op haar 23ste naar Den Haag kwam om verder te studeren aan het Koninklijk Conservatorium. Nederland zou de rest van haar leven haar uitvalsbasis blijven. Ze trof er een vruchtbare muzikale bodem aan: al binnen drie jaar stond ze op het toneel van De Nederlandse Operastichting, de voorloper van De Nationale Opera.

In 1979 maakte ze onder leiding van Bernard Haitink haar debuut bij het Concertgebouworkest. Ze zou er in de jaren die volgden regelmatig terugkeren. Memorabel zijn de Mahler-symfonieën waarin ze de sopraanpartij vertolkte. Van Vierde symfonie werd in oktober 1983 deze prachtopname gemaakt. Alexanders lichtvoetige stemklank vertolkt prachtig de kinderlijke naïviteit die Mahler in dit hemelse deel wil uitdrukken.

George Gershwin
Porgy and Bess ; Akte I - Introduction + "Summertime" + "My man's gone now" + "Leavin' for the promise' land"
Roberta Alexander [Bess - sopraan]
New York Philharmonic Orchestra & New York Choral Artists o.l.v. Zubin Mehta
Teldex / 2292-463182

Als sopraan van kleur was het voor Roberta Alexander in de jaren zeventig niet eenvoudig om carrière te maken in haar geboorteland. De Verenigde Staten waren nog getekend door de nasleep van decennia openlijke segregatie. Ook Alexander kreeg te maken met racisme – zowel in de muziekwereld als in het dagelijks leven. In Europa ondervond ze in die jaren minder weerstand, en bouwde ze een internationale carrière op.

Daarmee kon ze later weer haar ‘rentree’ maken in de Verenigde Staten, zoals ze het zelf noemde. En hoe – tussen 1983 en 1991 zong ze vele malen bij de Metropolitan Opera in New York, onder meer in de allereerste Met-productie van Porgy and Bess van George Gershwin. Het werd een van haar lijfrollen; Alexander gold als een van de voornaamste Bess-sopranen van de jaren tachtig en negentig. Gelukkig werd dat in september 1990 ook vastgelegd, op deze opname met de New York Philharmonic en dirigent Zubin Mehta.

Wolfgang Amadeus Mozart
Don Giovanni KV.527 - Akte II - recit + aria, "In quali eccessi... mi tradì quell'alma ingrata"
Roberta Alexander [Donna Elvira - sopraan]
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Nikolaus Harnoncourt
Teldec / 2292-441842

Het was Mozart wat de klok sloeg bij Roberta Alexander: haar eerste gróte rol bij De Nationale Opera in 1979 was die van Pamina in Die Zauberflöte, en ook haar debuut bij de Metropolitan Opera maakte ze met een Mozart-rol.

In die periode – de jaren tachtig – vertolkte Alexander zó veel verschillende Mozart-rollen dat ze zich een keer vergiste op de bühne in New York: ze zong per ongeluk een stukje recitatief uit de verkeerde Mozart-opera, zo vertelde ze later lachend in een interview.

Tot op hoge leeftijd zou ze zijn muziek blijven zingen: Alexander was de zeventig al gepasseerd toen ze nog Mozart-rollen op zich nam in belangrijke producties.

Een van haar meest memorabele rollen, nog in haar gloriejaren, was die van Donna Elvira in Don Giovanni. Dat werd in oktober 1988 vastgelegd op deze geweldige opname bij het Concertgebouworkest onder leiding van Nikolaus Harnoncourt. Met hem werkte Alexander graag samen. In een interview met NRC vertelde ze vijf jaar geleden: “Bij Harnoncourt draaide altijd alles om de noten. Dat niet-ijdele, daar houd ik van.”