Aldo Ciccolini - Italiaanse pianist met 'Franse ziel'

Claude Debussy
Prelude voor piano boek 1, nr.10, "La cathédrale engloutie"
Aldo Ciccolini [piano]
EMI 6232162

In Italië kwam Aldo Ciccolini rondom cultuur "alleen onbegrip en onverschilligheid" tegen. Hij verhuisde in 1949 naar Parijs, stortte zich op het Franse pianorepertoire en zou zelfs de Franse nationaliteit aannemen. Net als de Franse componisten was Ciccolini geobsedeerd met klank, het neerzetten van een wereld die tot de verbeelding spreekt. En dan kom je al snel uit bij het werk van Claude Debussy. Ciccolini’s uitvoering van La cathédrale engloutie (vertaald: De verzonken kathedraal) levert een weidse klankwereld op.

Erik Satie
Embryons desséchés - compleet
Aldo Ciccolini [piano]
EMI CDC 7474742
Opnamejaar: 1983-1986

Ciccolini was in de jaren 60 de eerste die het volledige piano-oeuvre van Erik Satie heeft opgenomen en in de jaren 80 deed hij het dunnetjes over. De introverte en serene klanken van Erik Satie zijn nu niet weg te denken uit de klassieke muziek, maar de componist heeft ook een ander gezicht. Satie was een eigenzinnige man, die graag de draak stak met klassieke muziekconventies. Hij noteerde bij de noten aanwijzingen als 'niet teveel eten' of 'als een nachtegaal met kiespijn'. In Saties mini-cyclus Gedroogde embryo’s hoor je duidelijk muzikale grapjes en ironie, zoals een verwijzing naar een dodenmars en slotakkoorden die van geen stoppen weten.

Déodat de Séverac
- VI. Où l'on entend une vieille boîte à musique
- VII. Valse romantique
Uit: En vacances, Premier recueil "Au château et dans le parc"
Aldo Ciccolini [piano]
EMI 5 72372 2
Opnamejaar: 1977

Naast de bekende Franse componisten, maakte Ciccolini zich hard voor vergeten namen. Eén van zijn belangrijkste daden is de muziek van Déodat de Séverac weer tot leven brengen, een tijdgenoot van Ravel die we net hoorde.

Séverac vond dat de Franse componisten van zijn tijd teveel "muziek van en voor Parijs" schreven. Séverac deed dat anders: in bijna al zijn muziek is de inspiratie van zijn geboortegrond, het zuidelijke Frankrijk, duidelijk aanwezig. Zoals Ciccolini zelf zegt: “Séverac staat voor het landelijke en rustieke Frankrijk; hij raakt mij.”

Hier twee delen uit de pittoreske pianocyclus En vancances. Ciccolini neemt ons mee op vakantie naar het zuidelijke Frankrijk van Déodat de Séverac.

Jules Massenet
Concert voor piano en orkest in Es gr.t. - deel III, "Airs Slovaques. Allegro"
Aldo Ciccolini [piano]
Orchestra National de l'Opéra de Monte-Carlo o.l.v. Sylvain Cambreling
EMI Classics 5 85517 2
Jaar van opname: 2003

Ciccolini dook in de Franse pianocultuur. Daar draait het om kristalhelder passagewerk, een heldere toon. Jeu perlé, parelachtig spelen, heet de techniek van de Franse pianoschool: de hand stilhouden, zo dicht mogelijk bij de toetsen blijven en de vingers het werk laten doen. Eén van de leerlingen in de Franse pianoschool was Jules Massenet met zijn Pianoconcert. Een succesvolle componist in zijn tijd, eind negentiende eeuw, maar tegenwoordig onbekend. Aldo Ciccolini wilde hem uit die vergetelheid trekken.

Erik Satie
Je te veux
Aldo Ciccolini [piano]
La Dolce Vita 13
Opnamejaar: 2013

Tot het eind bleef Ciccolini actief als pianist. Op 88-jarige leeftijd nam hij nog deze wals van Erik Satie op. Hij blikt toen, twee jaar voor zijn overlijden, terug op zijn leven: "Ik ben een solitaire man. Ik had geboren moeten worden op een woestijneiland, maar het was Napels – en dat is nogal het tegenovergestelde van een woestijneiland. Ik zoek de eenzaamheid. Dan is er nog mijn eindeloze passie voor muziek. Ik denk weinig aan alle vervelende dingen die mij zijn overkomen in mijn leven, maar focus me volledig op de muziek."