Wie is Maria João Pires

Maria João Pires gaf haar eerste recital op vijfjarige leeftijd en speelde op zevenjarige leeftijd al Mozart-pianoconcerten voor publiek. Ze studeerde aan het Conservatorium van Lissabon bij Campos Coelho en vervolgde haar opleiding in Duitsland bij Rosl Schmid (München) en Karl Engel (Hannover).

Internationaal succes

Na haar overwinning tijdens de Beethoven wedstrijd in Brussel (1970) brak Pires internationaal door. Zo trad ze op met de Berliner Philharmoniker, de Wiener Philharmoniker, Boston Symphony en het Concertgebouworkest. Ze nam albums op bij grote labels: Denon, Erato en Deutsche Grammophon, met vertolkingen van Chopin Nocturnes, Schubert Impromptus en Mozart Sonates.

Ze staat bekend om haar uitzonderlijk verfijnde en emotioneel diepe spel, waarbij ze nooit de virtuositeit op de voorgrond plaatst, maar de muziek zelf laat spreken.

Onvergetelijk moment

Een inmiddels legendarisch moment in haar carrière vond plaats tijdens een open repetitie met het Concertgebouworkest in Amsterdam. Maria João Pires was op het laatste moment ingevlogen als vervanger voor een andere pianist, wiens naam nooit publiek is gemaakt. Ze dacht dat ze het Pianoconcert in A-groot (K. 488) van Mozart zou spelen, maar zodra het orkest inzette, realiseerde ze zich dat het ging om het concert in d-klein (K. 466). Zonder bladmuziek, volledig uit het hoofd, schakelde ze moeiteloos over en speelde het werk alsof ze het wekenlang had voorbereid.

Pires en de broers Jussen

Toen Arthur en Lucas Jussen nog kinderen waren, kregen ze les van Pires. Hun eerste pianolerares, Leny Pettman, herkende hun uitzonderlijke talent en stuurde een video naar de wereldberoemde pianist. Pires was meteen geraakt: "Alles was in balans. En ze waren klaar om te luisteren."

De broers reisden meerdere keren naar Portugal en later zelfs naar Brazilië, waar ze een half jaar bij Pires woonden en studeerden. "Ze waren ruwe diamanten", zei ze, "ik hoefde ze alleen maar te slijpen."

Pedagogisch en sociaal engagement

In 1999 richtte ze het Belgais Centre for Study of the Arts op in Portugal. Van 2006 tot 2017 woonde ze in Brazilië. Eenmaal terug in Portugal werd ze master-in-residence aan de Koningin Elisabeth Muziekkapel. Ook startte ze het Partitura-project, waarin jonge pianotalenten het podium delen met ervaren musici. Bekijk de video hieronder om te zien hoe dat in zijn werk gaat:

Erkenning en onderscheidingen

• Prémio Pessoa, 1989
• Gramophone Classical Music Award (2015) voor Beethoven-concerten
• Praemium Imperiale (2024)
• Nationale orden en doctoraat honoris causa (Barcelona, 2019)

Muziek, natuur en reflectie

Hoewel Maria João Pires zichzelf geen boeddhist noemt, speelt het boeddhistische gedachtegoed een grote rol in haar leven en spel. De focus op het leven in het moment vormt een rode draad: haar interpretaties ontstaan telkens opnieuw, zonder vast plan, en maken elke uitvoering uniek. Voor Pires is muziek niet alleen expressie, maar ook een manier om zichzelf en het leven dieper te begrijpen.

Pires woont sinds 2017 op het Portugese platteland, Belgais, in de buurt van de stad Castelo Branco. Daar wijdt ze haar leven aan muziekeducatie, natuur, en reflectie.

Hoewel ze in 2018 officieel met pensioen ging van tournees, is ze blijven optreden. In juni 2025 onderging ze een lichte beroerte en annuleerde tijdelijk haar concerten.