Beluister en bekijk Mahlers Zesde Symfonie "De Tragische"
- Klassiek
- Beluister en bekijk Mahlers Zesde Symfonie "De Tragische"
Kijk en luister hier naar de Zesde Symfonie van Gustav Mahler Tijdens het schrijven van zijn Zesde Symfonie was componist Gustav Mahler op een hoogtepunt in zijn leven. Hij is pas getrouwd, heeft een eerste kind, terwijl een tweede onderweg is, krijgt steeds keer succes in Wenen en heeft een mooi nieuw zomerhuis waar hij dol op is. Het slot van de Vijfde Symfonie is dan ook heel optimistisch. Toch schrijft Mahler op dit punt in zijn leven een symfonie die hij zelf aanvankelijk De Tragische noemt. Een symfonie waarin voor het eerst niet alleen de dood niet wordt overwonnen, maar waarin deze zelfs triomfeert. De paradox kan haast niet groter zijn. In dit artikel vind je meer informatie over Mahlers Zesde Symfonie.
Waar Gustav Mahler in de zomer van 1903 en 1904 in een uitstekende stemming is, lijken bij zijn vrouw Alma steeds meer twijfels te ontstaan. In haar dagboek uit die tijd schrijft ze over de verwarde gedachten die haar hersens van streek maken, de onproductieve jaren, het opgejaagde leven, het opgeven van het onderzoek van haar eigen innerlijk en het verlies van al haar oude vrienden door de jaloezie van haar man. Ze twijfelt zelfs aan haar liefde voor die man. Ze probeert haar leven in zijn dienst te stellen, zelfs als hij haar verbiedt om te componeren.
Mahler voelt haar twijfel. Hij doet zijn best en componeert voor haar het lied Liebst du um Schönheit, wat haar zeer ontroert. Hij twijfelt aan haar liefde voor hem, omdat ze steeds meer ruzie krijgen. Ze worden het niet eens tussen Mahlers ideeën over hoe zijn vrouw zich hoort te gedragen en Alma's passie voor het leven en voor mensen.
Mahler schrijft voor zijn Zesde Symfonie geen programma. De omstandigheden waarin hij op dat moment leeft lijken gunstig en zijn Vijfde Symfonie had een hoopvol einde. Ook in de Zesde klinkt op een aantal momenten de liefde voor zijn vrouw door. Toch is het wel aannemelijk dat het gevoelsmatige verlies van Alma, zijn grote liefde, een stempel heeft gedrukt op de algehele sfeer van deze symfonie. Daarbij waren er problemen bij de Opera in Wenen. Er ontstaan steeds meer conflicten tussen Mahler en het Hofoperorkest. Het socialisme komt op en de orkestleden durven meer rechten op te eisen. Ze willen vaste werktijden, vaste pauzes, recht op vakantiedagen en vervanging bij ziekte. Mahler wijst dit alles af en men vindt hem te veeleisend en te humeurig. Bovendien zijn er financiële problemen bij de Opera. In 1903 is het financiële tekort, waarvoor Mahler verantwoordelijk is, groter dan ooit.
De Tragische
Mahlers Zesde Symfonie is een voorbeeld van de nieuwe ontwikkeling die Mahler is ingegaan. De marsen zijn geen letterlijke marsen of militaire fanfares meer, maar een abstractie daarvan. Ook de ritmes van de walsen en de volksdansen zijn dusdanig geabstraheerd dat de dansen zelf verdwenen zijn.
In het werk zitten daarnaast veel tragische elementen. Het gebruik van ritme en harmonie versterkt dat tragische effect en het gevoel van de onontkoombaarheid van het tragische lot. Mahler gebruikt ook de instrumentatie om de tragiek te versterken. In het eerste deel is de tamtam te horen als symbool voor de dood, Mahler gebruikt koebellen om een stemming van eenzaamheid te creëren die hoort bij het veraf staan van de wereld en hij gebruikt de xylofoon als symbool voor het macabere. In de finale gaat Mahler voluit door lage klokken, de hamer en een roede te gebruiken. Hiermee bereikt hij een zodanig overweldigend effect dat de finale de sfeer van de hele symfonie bepaalt. In tegenstelling tot alle andere symfonieën die Mahler tot dan toe schrijft, eindigt dit werk in mineur. Het is een fatale afloop.
David Zinman
Bekijk en beluister Mahlers Zesde Symfonie
Het SWR Symphonieorchester speelt de Zesde Symfonie van Gustav Mahler onder leiding van dirigent David Zinman.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Mahler Festival 2025
De Zesde Symfonie wordt ook uitgevoerd tijdens het Mahler Festival. Maak deze uitvoering live mee op woensdag 14 mei 2025 vanaf 20.00 uur tijdens het AVROTROS Vrijdagconcert op NPO Klassiek. Dit Avondconcert wordt gepresenteerd door Ab Nieuwdorp.
