George Tobal over Denkend aan Holland: 'Wie is er verantwoordelijk voor eenzaamheid?'

Na jaren in een AZC te hebben gewoond, krijgt de hoofdpersoon Rafi eindelijk een eigen huis. Maar terwijl hij dat probeert in te richten, groeit zijn eenzaamheid. Zijn pogingen om contact te maken met de samenleving stranden telkens, omdat mensen hem vooral als "hulpobject" blijven zien.

Tegelijk schrijft Rafi een boek over een Nederlandse vrouw die zelf moet vluchten, voor een oorlog tussen het Westen en Rusland, naar zijn land. Zo lopen twee perspectieven door elkaar: dat van de nieuwkomer in Nederland, en dat van de Nederlander die ineens zelf ontheemd raakt.

Een andere reis

Hoewel Denkend aan Holland is gebaseerd op gesprekken met nieuwkomers, herkent Tobal zich niet direct in het personage. Hij kwam zelf op twaalfjarige leeftijd uit Syrië naar Nederland. "Ik had een andere reis", zegt hij. "Ik ging al snel naar school, maakte vrienden en vond mijn plek. Het personage in de voorstelling is ouder, heeft zijn wortels elders, en probeert zich hier opnieuw te verankeren", vertelt Tobal.

Volgens Tobal draait de voorstelling om een fundamentele vraag: wie draagt de verantwoordelijkheid voor eenzaamheid: de samenleving of het individu? Tijdens de try-outs merkte hij dat die vraag niet alleen vluchtelingen raakt. Ook Nederlandse toeschouwers herkenden veel. "Ze herkenden het gevoel van verzanden in bureaucratie, van niet gezien worden, van brieven die maar blijven komen", vertelt hij. Zelfs jonge studenten herkenden het thema.

Menselijkheid

Tobal hoopt dat de voorstelling bijdraagt aan meer menselijkheid. "Ik hoop dat de monsters die ons land van binnenuit kapotmaken met angst en wantrouwen, een menselijk gezicht krijgen. Dat mensen zich niet laten leiden door de emotie die in de samenleving wordt geïnjecteerd", zegt hij.

Na bijna 36 jaar in Nederland maakt de huidige sfeer hem soms verdrietig. "De kant van Nederland die ik de afgelopen tijd heb gezien, beangstigt me", zegt Tobal. "De Nederland die ik ken, is veel toleranter, veel liever. Daar ben ik dankbaar voor, maar ik schrok van wat ik nu zie.”