Alfred Brendel - klavierfilosoof en meesterverteller

Ludwig van Beethoven
Sonate voor piano nr.23, op.57 in f kl.t., "Appassionata" - deel II, "Andante con moto" + deel III, "Allegro ma non troppo - Presto"
Alfred Brendel [piano]
Philips Classics / 4209 042
Opnamejaar: 1971

Brendel was de eerste pianist ooit die álle pianowerken van Ludwig van Beethoven opnam. Van de drie sonatecycli die hij opnam vond hij déze uit de jaren ‘70, voor het label Philips, zelf de beste. In Brendels Beethoven klinkt altijd een diepe doorleefdheid. Alsof hij de muziek thuis uitgebreid noot voor noot uit elkaar heeft gehaald, en vervolgens alle mogelijke manieren heeft geprobeerd om de muziek weer in elkaar te zetten – en op één perfecte manier is uitgekomen om de noten te spelen. En tóch klinkt het altijd spontaan.

Wolfgang Amadeus Mozart
Concert voor piano en orkest nr.20, KV.466 in d kl.t. - deel I, "Allegro"
Alfred Brendel [piano]
Scottish Chamber Orchestra o.l.v. Charles Mackerras
Philips / 462 622-2

Met een naïeve geest kun je zelfs de grootste ellende in het leven op een lichte en speelse manier tegemoet treden. Voor Alfred Brendel was dat een belangrijke kwaliteit in het werk van Mozart, met name zijn pianoconcerten. Brendel beschouwde ze als een van de hoogtepunten in de muziekgeschiedenis; kamermuzikale samensmeltingen van opera, symfonie en piano. Al die ingrediënten – speelsheid in mineur, licht blijven zien in het donkerste zwart, muzikale eenheid – komen samen in déze opname uit 1998.

Franz Schubert
Sonate voor piano nr.14, D.784, op.posth.143 in a kl.t. - deel I, "Allegro giusto"
Alfred Brendel [piano]
Philips / 4220 632

De Schubert-opnames van Alfred Brendel zijn alom gevierd, met name die van de meer diepzinnige pianosonates. De Veertiende bijvoorbeeld: een radicaal modern stuk waarin Schubert met verrassend weinig noten een onheilspellende sfeer van verlatenheid schept. De opname die Brendel van het stuk maakte in 1987 brengt dat heel kernachtig tot uitdrukking. Brendel vertelt geen dramatisch verhaal, maar gaat eerder poëtisch te werk. Mijmerend, eenzaam, met een donkerbruine pianoklank.

Franz Liszt
Années de pèlerinage, première année S.160, "Suisse" - nr.6, "Vallée d'Obermann"
Alfred Brendel [piano]
Philips / 4202 022

Naast de Weense componisten nam Franz Liszt namelijk een belangrijke plaats in het oeuvre van Alfred Brendel in. Hij beschouwde hem als een onbegrepen componist; Liszt was namelijk veel méér dan alleen de razend virtuoze stukken waar men meestal aan denkt. Hij had ook een poëtische kant, naar binnen gekeerd, en het was vooral díe kant die Brendel fascineerde. Een goed voorbeeld is de pianocyclus Années de pèlerinage; deze opname uit 1986 behoorden tot Brendels persoonlijke favorieten.

Op de Facebook-pagina van NPO Klassiek vroegen we volgers deze week naar hun favoriete Gouden Opnamen van Alfred Brendel. Veel dank aan luisteraar Joost Linneman die ons deze uitvoering tipte!

Ludwig van Beethoven
Concert voor piano en orkest nr.4, op.58 in G gr.t. - deel I, "Allegro moderato"
Alfred Brendel [piano]
Wiener Philharmoniker o.l.v. Simon Rattle
Philips / 462 781-2

Van de pianoconcerten van Ludwig van Beethoven maakte Brendel meerdere malen een opnamecyclus. Onder meer in Londen met dirigent Bernard Haitink en in Chicago onder James Levine. Als persoonlijke favoriet noemde Brendel déze uitvoering uit 1997, met de Wiener Philharmoniker en Simon Rattle op de bok. Zijn Beethoven is hier wat lichter van toon dan zijn eerdere versies, subtieler, en prachtig verfijnd. Kamermuziek en poëzie ineen!