Panorama Zondag

Henkjan Honing: 'Mensen zijn veel muzikaler dan ze denken'

foto: Eduard Lampe

Klassiek
Henkjan Honing: 'Mensen zijn veel muzikaler dan ze denken'

Denk je dat je niet muzikaal bent? Dan heb je het mis, zegt hoogleraar muziekcognitie Henkjan Honing bij Panorama Zondag. Mensen zijn namelijk veel muzikaler dan ze zelf denken. Weet jij welke muziek je wel en niet mooi vindt? Dan ben je al een heel eind. Honing schreef al veel over muzikaliteit, waaronder het boek Iedereen is muzikaal. Wat we weten over luisteren naar muziek.

Luister hier het hele gesprek - Panorama Zondag

Muzikaliteit zit in de mens

Zelfs pasgeboren baby's hebben al maatgevoel, bleek uit onderzoek van Honing en zijn Music Cognition Group. "We zien door die resultaten dat muziek een biologisch iets is. Het is niet alleen een luxe, maar het heeft ook een evolutionaire geschiedenis", vertelt Honing aan Panorama Zondag. "Muziek luisteren is een heel wijdverspreid talent en een heel oud talent. Het is ouder dan de mens zelf."

"Ik ben niet muzikaal', hoor ik vaak. Maar we kunnen allemaal muziek luisteren", zegt Honing. "We kunnen allemaal muziek mooi of niet mooi vinden. En dat talent wordt vaak onderschat."

Van Congo tot Europa: de blik op muziek

Muzikaliteit en muziek maken wordt in Europa verheven tot iets wat bijna onbereikbaar is voor de mens zonder conservatoriumdiploma. Honing vertelt over die blik op muziek: "Het idee is: pas als je er lang voor gestudeerd hebt, mag je op het podium staan."

Die blik heeft een culturele oorsprong. In niet-Westerse culturen gaat dat heel anders. "Als je naar het Bayaka-volk in het oerwoud van Congo kijkt, daar wordt de hele dag door muziek gemaakt", vertelt Honing. "Als iemand een boom inklimt wordt er gezongen. Als er gewassen wordt, wordt er gezongen. Muziek is daar belangrijker dan taal."

Aardboog - trad.Congolees

Social bonding

"In Congo is muziek een groepsgebeuren. Er is geen goed of slecht, maar iedereen heeft gewoon een andere rol. En iedereen kan zingen", vertelt Honing. "Ieder persoon heeft zijn eigen patroon. De kinderen en mannen doen vaak de ritmes en de vrouwen zingen. Het is fascinerende muziek."

Binnen onderzoek naar muziekcognitie zijn er meerdere uitgangspunten. Eén daarvan is de social bonding-hypothese. "Die theorie gaat er vanuit dat muziek is ontstaan omdat het de groep bij elkaar houdt. En daarom hebben onze voorouders van een een paar honderdduizend jaar geleden het als groep overleefd. Muziek helpt je beter te voelen en aardig te worden tegen anderen", concludeert Honing.

Panorama Zondag
In Panorama Zondag kijkt Hans Smit elke week met een gast uit over diens culturele landschap. Waar liggen voorkeuren op het gebied van kunst en cultuur? De gast kiest vier kunstwerken uit. Aan de hand daarvan ontstaat een mooi gesprek, met veel muziek. Elke zondag van 18.00 tot 20.00 uur op NPO Klassiek.

Ster advertentie