100-jarige violist Ed Zuiderwijk repeteert nog elke week met zijn orkest: 'Anders is het einde verhaal'

"Die vraag wordt mij heel vaak gesteld, maar eigenlijk heb ik er geen antwoord op", zegt Ed Zuiderwijk. "Ik heb ontzettend geboft, want ik heb waarschijnlijk de genen van mijn moeder gekregen. Zij stierf op 95-jarige leeftijd."

Zuiderwijk let goed op zichzelf: "Ik sta regelmatig onder medische controle en ik leef, eet en drink verstandig. Ik houd er wel rekening mee."

Gehoor

Dat is tot daaraan toe, maar op 100-jarige leeftijd nog meekomen met een orkest? Dat is andere koek. "Het is een kwestie van energie en ik mag me gelukkig prijzen dat ik dat nog steeds heb. De vingervlugheid wordt wel minder. Sommige passages willen niet helemaal goed gaan tegenwoordig."

Bovenal gaat het gehoor achteruit. "Als je dat niet erkent of niet wil erkennen, dan kom je in de problemen. Omdat de repetitieruimte meestal groot is en de dirigent allerlei kanten op praat, kunnen de aanwijzingen lastig te verstaan zijn", zegt Ed Zuiderwijk.

Gelukkig heeft hij een oplossing. "Ik draag een heel goed gehoorapparaat, en ik heb ook microfoons die de dirigent bij zich draagt. Die microfoon is in directe verbinding met mijn gehoorapparaat en zo is het opgelost."

Viool voor 25 gulden

Het musiceren werd in de jaren 30 met de paplepel ingegoten op de lagere school. "Er was toen nog muziekles in de klas en ook een klein koortje met de beste jongetjes van de school. Daar zat ik ook bij. De meester die dat leidde nam af en toe zijn viool mee en speelde met ons."

Die viool charmeerde de kleine Ed. "Ik kwam thuis en zei: 'Ik wil ook viool spelen.' Mijn vader en moeder hadden wel andere dingen aan hun hoofd dan een instrument. Het was crisis. Het adagium in die tijd was: overleven."

Totdat hij veertien werd. "Als cadeau kwam mijn vader met een viool thuis. Ingepakt in een kist, met strijkstok en wat hars. Het had als advertentie gestaan in het Haarlems Dagblad. 25 gulden kostte die."

Tweede Wereldoorlog

Zijn passie voor de klassieke muziek begon in de oorlog. "Van de Duitsers kun je veel zeggen. Maar er waren radiozenders bij die de hele dag klassieke muziek uitzonden. Daar hebben mijn broer en ik gulzig naar zitten luisteren."

Maar de oorlog bracht des te meer rampspoed. Ed Zuiderwijk kreeg namelijk les van een jonge man van Joodse afkomst, die ooit Duitsland was ontvlucht. "Na een jaar in de oorlog was hij er ineens niet meer. Ik hoef niet te vertellen wat daar gebeurd is..."

Amateurorkesten

Sindsdien ging Zuiderwijk verder als autodidact. Het spelen in orkesten betekent alles voor hem. "Als ik dat niet meer zou kunnen, is het voor mij einde verhaal. De klassieke muziek is zo'n enorm bestandsdeel van mijn leven geweest."

Hij rijdt eens per week vanuit zijn woonplaats Zeewolde naar Lelystad en naar Bussum om met zijn amateurorkesten te repeteren. Dat kan hij nog gewoon met zijn eigen auto.

Verjaardag

Ed Zuiderwijk komt kennelijk zo goed mee in het orkest, dat zijn medemuzikanten zijn hoge leeftijd niet konden vermoeden. "Je loopt er niet mee te koop, daar houd ik niet van. Dus de orkestleden wisten niet meteen van mijn leeftijd af. Totdat de dirigent erachter kwam dat ik bijna 100 was."

Toonkunst Bussum had toevallig een concert, precies de dag voor zijn verjaardag. "Er was een toespraak tijdens het concert en er werd voor me gezongen en geapplaudisseerd. Je moet de goden niet verzoeken zeggen ze, maar het was een leuke boel."