Philadelphia Orchestra – een van de 'Big Five' met een uniek geluid

Sergej Rachmaninov
Symfonie nr.2, op.27 in e kl.t. - deel III, "Adagio"
Philadelphia Orchestra o.l.v. Eugene Ormandy
CBS / M2YK 45678

Belangrijk speerpunt van de Philadelphia Orchestra is hun lange samenwerking met chef-dirigenten – die blijven vaak decennialang aan bij het orkest. Ter illustratie: tussen 1912 en 1980 werd de positie bekleed door maar twee verschillende chefs! 

Leopold Stokowski en Eugene Ormandy, twee namen die een enorme rol speelden in Philadelphia. Samen boetseerden ze decennialang aan de specifieke klank van het orkest, die vaak 'the Philadelphia sound' wordt genoemd. Kenmerkend is de glanzende klank, met warme en diepe strijkers die bijna als in één beweging spelen. 

Schoolvoorbeeld van dat geluid is deze Tweede symfonie van Sergej Rachmaninov, een opname uit april 1959 die lange tijd gold als de gouden standaard, ook al maakte Ormandy de nodige inkortingen in de partituur.

Hoewel Rachmaninov zélf zijn goedkeuring gaf voor die kortere versie, hoor je het stuk tegenwoordig vrijwel alleen nog maar in de volledige versie. Daarmee is de opname van Ormandy een beetje gedateerd geraakt. Maar alleen al om die fantastische klank van het Philadelphia Orchestra blijft dit een absoluut pareltje.

Modest Moessorgski
Schilderijententoonstelling - nr.12, "Het marktplein van Limoges" t/m nr.16, "De grote poort van Kiev"
Philadelphia Orchestra o.l.v. Eugene Ormandy
Sony / 82876-78747-2

Een werk waar het orkest een speciale band mee heeft is de Schilderijententoonstelling van Modest Moessorgski. Eigenlijk een stuk voor piano solo, maar het werd veel bekender in georkestreerde versies. In die vorm is het een groot spektakelstuk, echt een ‘showpiece’ voor een orkest.

In Philadelphia stonden in de loop der decennia verschillende orkestraties veelvuldig op de lessenaars, diverse daarvan uit de eigen gelederen. Zo maakte chef-dirigent Leopold Stokowski zijn eigen orkestratie, met een beduidend Slavische tint. Ook Lucien Cailliet, componist en houtblazer in het Philadelphia Orchestra, maakte in de jaren dertig zijn eigen bewerking van de muziek die door het orkest is uitgevoerd. 

Maar de bekendste orkestratie van de Schilderijententoonstelling is en blijft die van Maurice Ravel. Een opname die het Philadelphia Orchestra daarvan maakte, is tot op vandaag een van de beste ooit. De warmte van de strijkers, de scherpte van het koper – en dan die geweldige klokken in het laatste deel. De grote poort van Kiev klonk zelden zo indrukwekkend als hier in 1966, onder leiding van Eugene Ormandy in de Town Hall in Philadelphia.