Muziek in een Notendop #64: Wie is Alexandre Desplat?

Wie is Alexandre Desplat?

Dit verhaal begint op 23 augustus 1961. Of eigenlijk iets eerder: de Franse Jacques Desplat wordt ergens in Californië smoorverliefd op de Griekse dichteres Katie Ladopoulou. Ze zoenen, trouwen en vestigen zich in Parijs. Daar worden geboren: Kiki, Rosalinda en in augustus ‘61: Alexandre Desplat. Op z'n 5e begon hij met pianospelen. Hij zag ook nog ergens een trompet liggen en blies later ook met succes op de fluit. Z'n interesse was en is breed. Van Ravel en Debussy tot jazz en wereldmuziek. En ja, soundtracks stonden al snel op het menu, mede door de Amerikaanse jaren van z'n ouders. In de omgeving van Hollywood sprokkelden ze de mooiste filmmuziek bij elkaar en vlogen de collectie naar Parijs. Zelf had hij een Hitchcock-verzameling. De vonk sprong echt over toen Desplat in 1977 Star Wars over zich heen kreeg. Opeens had hij het - hij werd filmcomponist. Niet dat hij een kopie van John Williams werd, want in Alexandres bakmix zaten ook mensen als Maurice Jarre, Nino Rota en Georges Delerue. 

Hij leerde het vak in Parijs en LA. In 1986 werkte hij aan z'n eerste filmscore voor Le Souffleur, toen er weer een vonk oversprong. Dominique Lemonnier, een van de violistes van het project, was wel erg charmant en inmiddels zijn ze twee kinderen (actrice Antonia en filmproducent Ninon) en heel veel gezamenlijke filmscores verder. Overigens kwam z'n grote doorbraak pas in 2003 met z'n muziek voor Girl with a Pearl Earring over Johannes Vermeer. Na Delft was het niet ver meer naar nog meer succes. Van Wes Anderson tot George Clooney en van Roman Polanski tot Guillermo del Toro - allemaal stonden ze bij Alexandre op de voicemail. Ik noem The Curious Case of Benjamin Button uit 2008, The King's Speech en Harry Potter and the Deathly Hallows uit 2010, The Imitation Game uit 2014 en de Grand Budapest Hotel uit datzelfde jaar. De prijzen waren niet van de lucht. Het mooie was zelfs dat The Imitation Game en the Grand Budapest Hotel in hetzelfde jaar genomineerd waren voor een Academy Award. The Grand Budapest Hotel won 'm. Dus Desplat won of verloor van zichzelf, net hoe je 'm aanvliegt. Maar het mooie is: de laatste keer dat dat bij de Academy Awards gebeurde was bij John Williams en zijn muziek voor Close Encounters en Star Wars. 

Net als John Williams trouwens heeft Desplat ook een zuiver klassieke kant: zo schreef hij een fluitconcert, niet voor de F-side maar voor fluitist Jean Ferrandis (toch een beetje een F-side). En de concertpianist kan ook Desplat op het menu zetten, want hij schreef een aantal Etudes voor Lang Lang. Het duurt overigens niet altijd Lang Lang voor Desplat een score afheeft. Bij The Shape of Water uit 2018 was Desplat zo betoverd door de film, dat de muziek hem eigenlijk werd ingefluisterd. ‘Als de film zo mooi is, maakt het je leven veel makkelijker. Je hoeft de film alleen maar te omarmen en je wordt muzikaal meegevoerd’ aldus de man die er een Academy Award mee won. Zo'n Award had hij ook al gekregen voor de Grand Budapest Hotel. Die score kostte geen 6 weken maar alleen al 6 maanden aan veldwerk. Het moest iets oost-Europees worden. Desplats oog of oor viel op de balalaika, zo'n Russische unit. Vervolgens had meneer het plan om een 50 koppig Balalaikaorkest met Russische en Franse spelers te vormen. Uiteindelijk moesten er nog twee mensen bij: twee vertalers, om te voorkomen dat er bij de repetitiespanningen een twee Napoleontische veldslag zou ontstaan. Levensgevaarlijk: het vak van filmcomponist. Maar het resultaat mag er zijn. Een recensent noemt de score ‘heavy on the balalaikas'. Ja hèhè, dat was precies het idee. 

Z'n samenwerking met regisseur Wes Anderson was toen en is altijd een genot. Hij zei daarover: “Sommige regisseurs worden al snel bezorgd als het over de muziek gaat. Vaak is dat aan het eind van de rit, als ze al moe zijn. Dan worden ze ineens bezorgd dat de muziek de film gaat overnemen of verpesten, dat het verhaal overschaduwd wordt. Maar Wes is anders. Hij wil gewoon samen plezier maken, hij laat me de kleuren en energie toevoegen waar hij van droomt. Wes Anderson geeft me een leeg vel, samen kiezen we de kleuren en daarna begin ik te schilderen” aldus Desplat, die als componist dus ook begint met ‘het witte doek’. Over hoe je goed wordt en hoe je dat blijft zegt hij: zorg dat je regelmatig uit je comfortzone stapt. Begin gewoon soms eens aan een spannend project in een onbekende setting en kijk hoe je jezelf daarin opnieuw kunt uitvinden. En daarnaast: talent hebben is niet genoeg, het vergt dagelijks proberen en opnieuw proberen. Je moet net zolang met je hamer slaan tot je eigen stijl zich heeft uitgekristalliseerd.
Net als Bach dus: hard werken met een bak talent. 

Desplats absolute muzikale ijkpunt is Mozart, omdat Mozarts muziek nooit blij of droevig is, maar beide emoties in één keer kan oproepen. Net als Mozart heeft Desplat talent en net als Bach kan hij hard werken: hij staat bekend als een van de snelst schrijvende filmcomponisten. Z'n jaarlijkse scorescore staat op 6. Zes soundtracks per jaar - de man werkt zich lens en doet dat trouwens niet alleen, maar in een team. “Een film is een collectief kunstwerk, het gaat niet alleen om jou, je schrijft niet voor een concert. Opeens ben je een klein miertje. Je moet bescheiden blijven. Als kunstenaar moet je een ego hebben, maar wel een ego met een hoop nederigheid, anders kom je niet vooruit” aldus Desplat, die trouwens niet zomaar z'n werk doet, maar als oprechte cinefiel z'n droombaan heeft. In z'n jonge jaren zat hij soms wel twee tot drie keer per dag in de bioscoop. Ja, drie keer per dag! Tegenwoordig pendelt hij tussen zijn studio's in Parijs en Los Angeles. En daarmee is de cirkel eigenlijk rond. Daar waar zijn wieg én die van de liefde tussen z'n ouders stond, staan nu zijn filmscorestudio's. Niet te filmen, zo mooi.
 

Muziek uit deze aflevering:

Beluister via Spotify de muziek uit alle afleveringen van Muziek in een Notendop.

Home Muziek in een Notendop